Modrzyna – rezerwat częściowy powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 25 sierpnia 1953 r. (M.P. z dnia
20 września 1953 r.) Na mocy tego zarządzenia objęto ochroną 6,80 ha. Zarządzeniem MLiPD z dnia 8 lipca 1959 r. powierzchnię zwiększono do 14,46 ha. Na podstawie prac aktualizacyjnych wykonanych w ramach sporządzania planu u.l. Nadleśnictwa Dukla na lata 1987-1996 powierzchnię tą zmieniono na 17,84 ha i przyjęto ją w Planie ochrony rezerwatu.

Rezerwat położony jest na terenie wsi Barwinek w gminie Dukla
województwa podkarpackiego. Obejmuje oddz.: 252f, g w leśnictwie Barwinek, obrębu leśnego Tylawa.

Rezerwat należy do typu: florystycznych, podtypu: krzewów i drzew (PFI.kd) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych
i borowych, podtypu: lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

Powstał w celu zachowania naturalnego stanowiska modrzewia polskiego. W 1997 r. stwierdzono tu łącznie 596 żywych egzemplarzy modrzewia oraz 48 sztuk martwych. Najstarsze okazy rosną w otoczeniu wielogeneracyjnego drzewostanu jodłowego, współtworzącego rzadkie zbiorowisko opisane jako mieszany grąd jodłowy Dryopterido dilatatae-Abietetum typicum. Część okazów porasta dawne pastwisko, zarośnięte około 40 lat temu.

Z roślin chronionych występuje tu m.in.: wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum i podkolan biały Platanthera bifolia. Spotkać tu można również rzadkiego grzyba – soplówkę jodłową Hericium coralloides, objętego ścisłą ochroną gatunkową.

Rezerwat posiada plan ochrony na okres od 1.01.1999 r. do 31.12.2018 r., który jednakże wskutek zmiany przepisów stracił ważność. Wymaga dostosowania do nowych wymogów prawnych i ponownego zatwierdzenia.

Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze – rezerwat częściowy powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 14 stycznia 1963 r. (M.P. z dnia 26 lutego 1963 r.). Według zarządzenia jego powierzchnia wynosi 61,35 ha, natomiast na podstawie najnowszych pomiarów geodezyjnych – 61,67 ha.

Rezerwat położony jest na gruntach wsi Jasionka i Cergowa, w gminie Dukla w województwie podkarpackim. Obejmuje oddz.: 29, 30a, 31, 32, 33, 34  w leśnictwie Cergowa obrębu leśnego Dukla.

Rezerwat należy do typu: fitocenotycznych, podtypu: zbiorowisk leśnych (Pfi.zl) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych
i borowych, podtypu: lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

Powstał w celu zachowania „ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu mieszanego o cechach zespołu naturalnego z bogatą i ciekawą florą". Jest to pozostałość dawnej Puszczy Karpackiej, a drzewostan objęty ochroną w znacznym stopniu buduje ponad 100-letni  starodrzew bukowy z domieszką jawora, jodły i brzostu.

Zbiorowiska leśne to głównie zespół żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum zróżnicowany na dwie formy wysokościowe i trzy podzespoły oraz grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum. W runie liczne są rzadkie gatunki roślin, podlegające ochronie gatunkowej. Należy do nich m.in.: cis pospolity Taxus baccata, kłokoczka południowa Staphylea pinnata, obrazki alpejskie Arum alpinum, lilia złotogłów Lilium martagon oraz liczne gatunki z rodziny storczykowatych Orchidaceae.

Masyw Cergowej Góry prezentuje ponadto wysokie walory widokowe stanowiąc jeden z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu Beskidu Niskiego. Z uwagi na ciekawą budowę geologiczną, warunkującą specyficzny kształt masywu, uznany został również za cenną osobliwość geomorfologiczną.

Rezerwat posiada plan ochrony na okres od 1.01.1994 r. do 31.12.2013 r., który jednakże wskutek zmiany przepisów stracił ważność. Wymaga dostosowania do nowych wymogów prawnych i ponownego zatwierdzenia.

Przełom Jasiołki – rezerwat częściowy powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 10 listopada 1976 r. (M.P. z dnia 8 grudnia 1976 r.; nr 42; poz. 206). Według zarządzenia jego powierzchnia wynosiła 123,41 ha, jednak w późniejszym okresie z obiektu wyłączono drogę publiczną Tylawa-Jaśliska o areale 1,67 ha. W planie ochrony rezerwatu na lata 1999-2018 przyjęto powierzchnię 121,32 ha, i jest ona zgodna z najnowszymi pomiarami geodezyjnymi.

Rezerwat położony jest na terenie wsi Daliowa, w gminie Dukla
województwa podkarpackiego. Obejmuje oddz.: 40d, 41j, 61, 63, 64a-d, 65
 w leśnictwie Daliowa obrębu leśnego Tylawa.

Rezerwat należy do typu: fitocenotycznych, podtypu: zbiorowisk leśnych (Pfi.zl) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych
i borowych, podtypu: lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

Powstał w celu zachowania „drzewostanów o charakterze naturalnym". Są to głównie drzewostany bukowe tworzące zespół żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum, zróżnicowany na dwie formy wysokościowe – podgórską i reglową oraz trzy podzespoły. Wśród nich do rzadkich i jednocześnie cennych należą dwa zbiorowiska zajmujące siedliska wilgotne: buczyna z miesiącznica trwałą D.g.-F. lunarietosum oraz z czosnkiem niedźwiedzim D.g.-F. allietosum. Obok nich występują dwa inne cenne zespoły, rzadkie w Karpatach, jak: jaworzyna karpacka Phyllitido-Aceretum i jaworzyna z miesiącznicą trwałą Lunario-Aceretum.

W runie, liczącym 282 gatunki roślin naczyniowych, obecnych jest 25 taksonów objętych ochroną gatunkową. Do najciekawszych należą: języcznik zwyczajny Phyllitis scolopendrium, pióropusznik strusi Matteucia struthiopteris, tojad dzióbaty Aconitum variegatum, tojad wiechowaty A. paniculatum, buławnik mieczolistny Cephalanthera longifolia i listera jajowata Listera ovata. Towarzyszą im liczne gatunki górskie i wschodniokarpackie.

Rezerwat prezentuje ponadto wybitne wartości krajobrazowe ze względu na osobliwe formy urzeźbienia, bogactwo geosystemów i pokrycie terenu lasem
o charakterze Puszczy Karpackiej.

Rezerwat posiada plan ochrony na okres od 1.01.1999 r. do 31.12.2018 r., który jednakże wskutek zmiany przepisów stracił ważność. Wymaga dostosowania do nowych wymogów prawnych i ponownego zatwierdzenia.

Igiełki – rezerwat częściowy o pow. 27,88 ha utworzony zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 8 grudnia 1989 r. (M.P. z dnia 31 grudnia 1989; nr 44; poz. 357).

Położony jest na gruntach wsi Mszana, w gminie Dukla
w województwie podkarpackim. W jego skład wchodzą oddziały: 75c, d, 76d
 leśnictwa Folusz obrębu leśnego Dukla.

Rezerwat należy do typu: florystycznych, podtypu: krzewów i drzew (PFI.kd) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych
i borowych, podtypu: lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

Powstał w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego stanowiska cisa pospolitego Taxus baccata na terenie Beskidu Niskiego. W 1997 roku stwierdzono tu 251 okazów cisa rosnących głównie w obrębie drzewostanu jodłowego oraz płatów roślinności zachowanych przy przepływających przez rezerwat ciekach wodnych.

We florze rezerwatu odnaleźć można również inne rośliny, objęte ochroną gatunkową. Są to m.in.: bluszcz pospolity Hedera helix, kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine i storczyk szerokolistny Dactylorhiza majalis.

Rezerwat posiada plan ochrony na okres od 1.01.1999 r. do 31.12.2018 r., który jednakże wskutek zmiany przepisów stracił ważność. Wymaga dostosowania do nowych wymogów prawnych i ponownego zatwierdzenia.

Wadernik – rezerwat częściowy o pow. 10,72 ha utworzony zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 8 grudnia 1989r.
(M.P. z dnia 31 grudnia 1989r.; nr 44; poz. 357).

Położony jest na terenie wsi: Mszana i Ropianka w gminie Dukla
w województwie podkarpackim. Obejmuje oddz.: 123d, h  w leśnictwie Mszana obrębu leśnego Dukla.

Rezerwat należy do typu: florystycznych, podtypu: krzewów i drzew (PFI.kd) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych
i borowych, podtypu: lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

Powstał w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego stanowiska cisa pospolitego Taxus baccata na terenie Beskidu Niskiego. W 1997 roku zinwentaryzowano tu 178 okazów cisa. Otoczeniem chronionego gatunku jest drzewostan bukowy i jodłowo-bukowy, współtworzący zespół żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum.

Na terenie rezerwatu, obok cisa, występuje szereg gatunków podlegających ochronie gatunkowej. Należy tu m.in. kilka gatunków storczyków: storczyk szerokolistny Dactylorhiza majalis, storczyk plamisty Dactylorhiza maculata, storczyk męski Orchis mascula i podkolan biały Platanthera bifolia.

Rezerwat posiada plan ochrony na okres od 1.01.1999 r. do 31.12.2018 r., który jednakże wskutek zmiany przepisów stracił ważność. Wymaga dostosowania do nowych wymogów prawnych i ponownego zatwierdzenia.

Łysa Góra – rezerwat częściowy powołany Rozporządzeniem Wojewody Podkarpackiego z dnia 18 sierpnia 2003 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarp. z dnia 20 sierpnia 2003 r.; nr 90; poz. 1540), na pow. 160,74 ha.

Położony jest na terenie wsi Łysa Góra i Stary Żmigród w gminie
Nowy Żmigród województwa podkarpackiego. Obejmuje oddz.: 146-149, 150a-d, 151  w leśnictwie Żmigród, obrębu Dukla wraz z przepływającymi przez jego teren potokami znajdującymi  się w zarządzie Podkarpackiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie.

Rezerwat należy do typu: biocenotycznych i fizjocenotycznych, podtypu: biocenoz naturalnych i półnaturalnych (PBf.bp) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych i borowych, podtypu: lasów górskich
i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ
z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

Powstał w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych
i krajobrazowych ekosystemów leśnych porastających fragment pasma Łysej Góry
w Beskidzie Niskim, stanowiących siedliska przyrodnicze dla licznych chronionych roślin. Wśród nich do najcenniejszych należą: cis pospolity Taxus baccata, którego populacja liczy tu 189 okazów, kłokoczka południowa  Staphylea pinnit oraz języcznik pospolity
 Phyllitis scolopendrium, współtworzący rzadki zespół jaworzyny górskiej Phyllitido-Aceretum. Pozostałe wyróżnione tu zbiorowiska to żyzna buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum zróżnicowana na trzy podzespoły oraz żyzna jedlina Abies alba-Oxalis acetosella.

Walor rezerwatu podnosi również ciekawa rzeźba terenu z licznymi dolinami cieków rozdzielającymi poszczególne kulminacje oraz pozostałości dawnego grodziska wpisane do rejestru zabytków.

Dokumentację planu ochrony rezerwatu opracowano na lata 2003-2022. Nie spełnia ona obowiązujących wymogów i wymaga dostosowania do nowych przepisów.

Poza gruntami Nadleśnictwa położony jest rezerwat „Cisy w Nowej Wsi". Przedmiotem ochrony jest tu stanowisko cisa pospolitego Taxus baccata.

Cisy w Nowej Wsi – rezerwat częściowy o pow. 2,18 ha, powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lutego 1957 r. (M.P. z dnia 25 marca 1957 r.; nr 22; poz. 163).

Położony jest w miejscowości Nowa Wieś, w gminie Dukla
w województwie podkarpackim. Grunty wchodzące w jego skład stanowią własność prywatną.

Rezerwat należy do typu: florystycznych, podtypu: krzewów i drzew (PFI.kd) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych
i borowych, podtypu: lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

Powstał w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego stanowiska cisa pospolitego Taxus baccata. W 1997 roku stwierdzono tu 41 okazów tego gatunku rosnących w obrębie zespołu żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum.

Z roślin chronionych, oprócz cisa pospolitego Taxus baccata, występuje tu także m.in.: lilia złotogłów Lilium martagon, gnieźnik leśny Neottia nidus-avis
i storczyk plamisty Dactylorhiza maculata oraz kwitnące okazy bluszczu pospolitego Hedera helix.

Dla rezerwatu opracowano plan ochrony na lata 1998-2017, który, wskutek zmiany przepisów utracił ważność. Wymaga dostosowania do nowych wymogów prawnych i ponownego zatwierdzenia.

Tekst i zdjęcia: Wiesława Żywiec